نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه محقق اردبیلی،دانشکده علوم پایه ،گروه زیست شناسی ، اردبیل ،ایران
چکیده
هدف: تهیه داربست زیستی مشتق از مثانه گوسفند با روش ترکیبی (فیزیکی وشیمیایی) و بررسی زیست سازگاری داربست
مواد و روش‌ها: سلولزدایی مثانه گوسفند بهروش فیزیکی و شیمیایی انجام شد. قطعات مثانه بهمدت 24 ساعت در فریزر 4- درجه سانتی گراد قرار گرفته و هر 6 ساعت بهمدت 10 دقیقه در محلول (1/0 درصد) سدیم آزید گذاشته شد. بعد از 24 ساعت بهمدت 2 و 1 ساعت بهترتیب در فریزر 20- و 40- درجه سانتی گراد قرار داده شدند. سپس نمونهها در 5 مرحله 2 دقیقهایی توسط لوله سرد در ازت مایع قرارگرفته و توسط بافر فسفات نمکی حاوی (1/0 درصد) سدیمآزید شستوشو شدند. در سلولزدایی شیمیایی تمامی قطعات مثانه بهمدت 24 ساعت در محلول سدیم دودسیل سولفات همراه با همزدن آرام گرفته، پس از شستوشوی نمونهها با آب مقطر، بهوسیله اتانول 75 درصد و پراستیک اسید 2/0 درصد استریل شدند و در نهایت بهمدت 24 ساعت در محلول نمک فسفات قرار گرفتند.
نتایج: مطالعات میکروسکوپی نوری و الکترونی نشان داد که سلولهای بنیادی کشت شده بر روی داربست مثانه گوسفند، در روزهای 3، 5 و 7 با گذشت زمان سازگاری افزاینده داشته و در پایان روز 7 داربست مثانه بیشترین زیست سازگاری را نشان می دهد.
نتیجهگیری: مثانه گوسفند سلولزدایی شده، زیست سازگاری مناسبی را دارا بوده و بهعنوان داربست زیست سازگار غیرسمی بالقوه در مهندسی بافت و پزشکی بازساختی میتواند مطرح شد.
تازه های تحقیق
-
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Preparation of biological scaffolds derived from bladder sheep and evaluation of Bio compatibility and mechanical properties of the scaffold
نویسندگان [English]
- R Najafi Zangir
- A Asadi
- S Zahri
Department of Biology, Faculty of Basic Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
چکیده [English]
Aim: This study was aimed to preparation of sheep urinary bladder derived from biological scaffold by a combined (physical and chemical) method and evaluation of scaffold biocompatibility.
Materials and Methods: Urinary bladder decellularization was performed by physical and chemical methods. In the physical method, the bladder fragments were incubated at -4 °C for 24 h and intervaled the fragments each 6 h by placing for 10 min in 0.1% sodium azide solution. After 24 h, the samples were placed at -20 and -40 °C for 2 and 1 h, respectively. The bladder fragments were held in a cryotube and emerged in liquid nitrogen by five two-minute steps, and finally washed by the PBS buffer containing 0.1% sodium azide. In the chemical decellularization, all of the physically treated bladder fragments were placed in a sodium dodecyl sulphate solution under slow stirring for 24 h. The samples were rinsed with sterile distilled water, sterilized with 75% ethanol and 0.2% peracetic acid and finally were placed in PBS for 24 h.
Results: The light and electron microscopey studies revealed the biocompatibility of seeded stem cells on the sheep bladder bioscaffold, in 3rd, 5th and 7th days. The most biocompatibility was observed in the end of 7th day.
Conclusion: Decellularized urinary bladder scaffold revealed biocompatibility which could be considered as a potential nontoxic and biocompatible bioscaffold for application in tissue engineering regenerative medicine.
کلیدواژه‌ها [English]
- scaffold
- urinary bladder
- mesenchymal stem cells
- biocompatibility
مقدمه
مهندسی بافت بر اساس سه ترکیب اصلی بافتهای بیولوژیکی، یعنی ماتریکس خارج سلولی، مولکولهای پیامرسان و سلول بنیان نهاده شده است که بهترتیب توسط داربست، فاکتورهای رشد و سلول شبیه سازی میشود. یکی از ویژگیهای مهم داربستهای مهندسی بافت داشتن شبکه متخلخل مرتبط بههم جهت رساندن اکسیژن، غذا و متابولیتهای مورد نیاز، دفع دیاکسید کربن و سایر مواد دفعی، تشکیل ماتریکس خارج سلولی و رگزایی است (1، 2). این داربستهای بیولوژیکی تشکیل شده از ماتریکس خارج سلولی هستند که عموما برای تجدید بنای بافتهای آسیب دیده یا بافتهای از دست رفته استفاده میشود (3). بهطور خاص ماتریکس مثانهی خوک بهعنوان داربست زیستی شناخته شده مورد بررسی قرار گرفته است که اجزای ماتریکس خارج سلولی آن شامل کلاژن، فیبرونکتین، لامینین، گلیکوزآمینوگلیکانها، عوامل رشد، کموکاین و سیتوکین میباشد (4). بسیاری از این مولکولها نقش تاثیر گذاری در مکانیسمهای پاسخ به بافت آسیب دیده دارند. علاوهبراین چندین مولکول در ساختمان ماتریکس مثانه خوک یافت شده است که اثرات قابل ملاحظهای بر روی رفتار سلول بعد از تخریب دارد. بهعنوان مثال پپتید کوچک RDG که در فیبرونکتین یافت شده است در اتصال سلولها با گیرندهی اینتگرین درگیر است (5). داربست مثانه بهطور موفقیتآمیز درترمیم بخشهای مختلف بدن از جمله قلب (6) دستگاه ادراری تحتانی (7) بافت ریه (8) مری (9) بهصورت موفقیتآمیز استفاده شده است. داربستهای طبیعی عبارتند از داربستهایی که از مواد موجود در طبیعت، بدن انسان، گیاهان، حشرات یا حیوانات بهدست میآیند. داربستهای آلی شامل کلاژن، فیبرونکتین، کیتوزان، ژلاتین، فیبرین و آلژینات میباشند. این مواد اغلب سوبسترای طبیعی برای چسبندگی، تمایز و تکثیر سلولها فراهم میکنند، اما این گروه از داربستها خصوصیات مکانیکی ضعیف و غیرقابل کنترلی دارند (10).
ماتریکس خارج سلولی شامل کمپلکس متفاوتی از ساختار و عملکرد پروتئینها است که نقش مهمی در مورفوژنز و حفاظت از سلول و ساختار بافت بازی میکنند داربستهای ماتریکس خارج سلولی شامل مولکولهای ساختاری و عملکردی ترشح شده توسط سلولهای هر بافت بوده و بنابراین ترکیب بندی و توزیع ترکیبات ماتریکس خارج سلولی به منبع بافت بستگی دارد. ماتریکس خارج سلولی تشکیل دهنده این داربستها از انواعی بافتها از جمله دریچههای قلبی، لایه زیر مخاطی روده کوچک و مثانه مشتق شده است. ساختار و عملکرد مولکولهای ماتریکس خارج سلولی شرایط ارتباط سلولها با سلولهای مجاور و ارتباط سلولها با محیط خارج را فراهم میکند (11). هدف از این پژوهش تولید داربست زیستی مشتق از مثانه و بررسی زیست سازگاری داربست سلولزدایی شده بهوسیله سلولهای بنیادی مزانشیمی جدا شده از مغز استخوان ران موش صحرایی میباشد.
مواد و روش‌ها
مواد: 1- محیط کشت سلولی گلوکز پایین ((DMEM_LG تهیه شده از شرکت (GIBCO) 2- سرم جنین گاوی ((FBS از شرکت (Biowest) 3- دیمتیل سولفوکسید (DMSO) ( Merckآلمان) 4- تریپان بلو تهیه شده از شرکت (Merck آلمان) 5- اتیلن دیآمین تترا استیک اسید (EDTA) تهیه شده از شرکت (GIBCO) 6- پلیت 24 خانه (Nest) 7- فلاسک کشت T-25 (Nest) 8- دیمتیل تیازول (MTT) از شرکت ( Atocel)
تهیه داربست مثانه: برای تهیه داربست سلول زدایی شده مثانه گوسفند، 8 عدد مثانه گوسفند از کشتارگاه اردبیل تهیه شده و در محلول نرمال سالین 9/0 قرار داده و به آزمایشگاه انتقال داده شد. مثانه بهطور کامل با قیچی نوک تیز باز شده و به قطعات مساوی تقسیم و بهداخل یک عدد لوله فالکون منتقل شدند. سپس سریعا مرحله سلول زدایی فیزیکی مثانه آغاز شد. با توجه به اینکه عوامل موثر زیادی برای سلول زدایی هر بافت و ارگان وجود دارد که این عوامل بستگی بهچند فاکتور شامل تعداد سلولهای بافت، چگالی، محتوای لیپید و ضخامت بافت دارد (12) از روش ترکیبی فیزیکی (13، 14) وشیمیایی (15، 16) برای سلول زدایی استفاده شد. بهطوریکه قطعات مثانه بهمدت 24 ساعت در فریزر 4- درجه سانتیگراد قرار گرفتند و هر 6 ساعت یکبار بهمدت 10 دقیقه در آب مقطر حاوی (1/0 درصد) سدیم آزید استریل قرار گرفتند. بعد از پایان 24 ساعت، بهمدت 2 ساعت در فریزر 20- و 1 ساعت در 40- درجه سانتی گراد قرار گرفته شد و سپس آماده قرارگیری در ازت مایع شدند، بهطوریکه مثانهها در 5 مرحله 2 دقیقهایی توسط کرایو تیوب در ازت مایع قرارگرفتند و سپس توسط فسفات بافر سالین حاوی (1/0 درصد) سدیم آزید شستوشو شدند. بدین ترتیب سلول زدایی بهروش فیزیکی به پایان رسید. در روش سلول زدایی شیمیایی، تمامی قطعات مثانه بهمدت 24 ساعت در محلول سدیم دودسیل سولفات (SDS) همراه با چرخش آرام قرار داده شدند سپس نمونهها توسط آب مقطر استریل شستوشو شده و بهوسیله اتانول 75 درصد و پراستیک اسید 2/0 درصد استریل شدند و در نهایت بهمدت 24 ساعت درPBS قرار گرفتند. بدین ترتیب داربست مثانه گوسفند تهیه شد. داربستها در فریزر 20- درجه نگهداری شدند.
بررسی ویژگیهای فیزیک و شیمیایی داربست توسط طیف سنجی FTIR: بهمنظور بررسی ساختار ترکیبات داربست مثانه از طیف سنجیFTIR استفاده شد. برای این کار ابتدا داربست مثانه به قطعات کوچک تقسیم شده و بعد از خشک شدن توسط خشک کن انجمادی (فریز درایر)، بهوسیله طیف سنجی FTIR مورد بررسی قرار گرفت. (شکل1) و (جدول 1)
شکل1 : طیف سنجی (FTIR) طیف مربوط به داربست مثانه دارای سلول
جدول 1: موقعیت پیک های (FTIR) برای داربست مثانه
مطالعه مورفولوژی داربست مثانه بهوسیلهی میکروسکوپ نوری و الکترونی: ابتدا داربستها بهمنظور بررسی توسط میکروسکوپ نوری، پس از خشک کردن در خشک کن انجمادی در قالب پارافینی قرار داده و برش داده شد و پس از رنگآمیزی در زیر میکروسکوپ نوری بررسی شد . برای بررسی ویژگیهای مورفولوژیکی
داربست توسط میکروسکوپ الکترونی SEM تصاویر سه بعدی تهیه شد. برای تهیهی این تصاویر ابتدا داربستها به قطعات کوچکتر تقسیم شده سپس داربستها با الکل، آبگیری شده و داخل خشککن انجمادی قرار گرفت و داربستها پس از خشک شدن توسط میکروسکوپ عکسبرداری شدند (شکل 2).
|
A |
|
B |
شکل 2 : تصویر SEM اتصال سلولهای بنیادی بر روی داربست مثانه. A) تصویر نشان دهندهی اتصال سلولها روی سطح داربست میباشد B) داربست فاقد سلول
کشت سلول بر روی داربستها: داربستها بهمدت 24 ساعت در اتانول70 درصد قرار داده شدند و پس از خشک شدن داربستها دو طرف آن تحت اشعه فرابنفش قرار گرفت و سلولها بهوسیله روش چکاندن روی داربست قرار داده شد (17). مورفولوژی و نحوه اتصال سلولها بر روی سطح داربستها بهوسیله تصاویر حاصل از میکروسکوپ الکترونی مورد مطالعه قرارگرفت.
زیست سازگاری داربستها: میزان زیست سازگاری سلولها در این سنجش برمبنای کاهش فعالیت آنزیم میتوکندریایی در سلولهای بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان کشت شده بر روی داربستها، با استفاده از
روشMTT تعیین شد. همانگونه که در ( نمودار 1) مشخص است، میزان زیست سازگاری این سلولها روی داربست در روزهای 3، 5 و 7 مورد بررسی قرار گرفت .
نمودار1 : بررسی میزان بقا MSC برروی داربست مثانه بر طبق سنجش MTT (3n= ،maen±SE (standard error) ، 05/0>p)
سنجش تخریبپذیری داربستها: مطالعه تخریب پذیری داربست مثانه در محلول بافر فسفات در محیط آزمایشگاهی و در 4/7 pH= انجام شد.24 عدد از داربست در ابعاد cm2 1×1 توزین شد. سپس بهمنظور استریل کردن، نمونهها بهمدت یک شب در اتانول غوطهور شده و سپس بهمدت یک ساعت در معرض اشعه فرابنفش قرار گرفتند. داربستها در 8 عدد لوله فالکون حاوی 10 میلیلیتر محلول نمکیPBS قرار داده شدند. و در دمای 37 درجه سانتیگراد انکوبه شدند. طول دوره انکوباسیون 30 روز در نظر گرفته شد و هر 5 روز سه تا از نمونهها از بافر خارج شده و پس از اندازهگیری pH بافر آب سطح نمونهها توسط کاغذ صافی گرفته شد و سپس نمونهها وزن شدند(Wa) بهمنظور خارج کردن نمکهای معدنی محلول، همان نمونهها با مقدار زیادی آب دوبار تقطیر شسته و در دمای اتاق خشک شدند. نمونههای خشک شده نیز توزین شده و وزن آنها ثبت شد. (Wt) با استفاده از رابطههای زیر، درصد جذب آب (WA)، کاهش وزن (WL) داربستها و نیز تغییرات pH بافرها محاسبه و نمودارهای مربوط به آنها رسم شد (نمودار2).
WA%=(Wa-W0)/W0×100
WL%=(Wt-W0)/W0×100
توزیع اندازهی منافذ داربستها:چگونگی توزیع منافذ در سطح داربستهای مثانه با استفاده از نرم افزار Image j انجام شد و نتایج بهدست آمده مورد بررسی قرار گرفت (شکل 3)
|
A |
|
B |
نمودار2: (A نمودار کاهش وزن داربست مثانه (bladder) در تست تخریب پذیری (B نمودار جذب آب داربست مثانه ((bladder در تست تخریب پذیری
|
A |
|
B |
شکل 3 : تصویر چگونگی توزیع منافذ داربست مثانه: A )تصویر SEM B)تصویر گرافیکی از موقعیت منافذ C)نمودار توضیع منافذ
نتایج
مطالعات میکروسکوپ الکترونی نگاره
تصاویر میکروسکوپ الکترونی حاصل از سطح داربست نشان دهندهی ساختمان متخلخل داربست میباشد. بررسی تصاویر SEM از سطح داربست نشان دهندهی پراکندگی یکسان منافذ در سطح داربست میباشد که از نظر فیزیکی سطح بزرگتری را برای اتصال بهینه سلولها فراهم میکند (شکل 3). استفاده از سدیم دودسیل سولفات و پراستیک اسید در تهیه داربست باعث ایجاد منافذ بزرگ در سطح داربست میشود. نتایج نشان میدهد که استفاده از روش ترکیبی (فیزیکی، شیمیایی) موجب ایجاد منافذ بزرگ و منظم میشود.
توزیع اندازهی منافذ داربستها
چگونگی توزیع منافذ در سطح داربستهای مثانه با استفاده از نرم افزار Image j انجام شد و نتایج بهدست آمده در نمودارها نشان داد که اندازه بزرگترین منفذ در داربست 107×4 نانومتر مربع میباشد (جدول 2).
جدول 2: تعداد و درصد منافذ موجود در سطح داربست
|
تعداد منافذ |
مساحت اندازه گیری شده |
مجموع مساحت کل منافذ |
میانگین مساحت منافذ |
درصد منافذ |
|
30 |
7853892145 nm2 |
376986823 nm2 |
12566227 nm2 |
8/4% |
طیف سنجی FTIR
بهمنظور بررسی ساختار ترکیبات داربست مثانه از طیف سنجیFTIR استفاده شد. نتایج حاصل در شکل 1 نشان داده شده است.
زیست سازگاری داربستها
میزان سازگاری سلولها در این سنجش بر مبنای کاهش فعالیت آنزیم میتوکندریایی در سلولهای بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان موش صحرایی کشت شده بر روی داربست تعیین شد. همانگونهکه در نمودار 1 مشخص است میزان زیست سازگاری این سلولها روی داربست از روز سوم تا روز هفتم در حال افزایش است. بررسی زیست سازگاری داربست نشان میدهد که در پایان روز 7 بیشترین زیست سازگاری را داشت که نشان دهنده غیرسمی بودن داربست و مناسب بودن داربست برای رشد سلول بود و سلولهای بنیادی روی داربست مثانه زیستپذیر هستند .
سنجش تخریب پذیری داربست
جذب آب داربست: بررسی میزان جذب آب در طی 5 روز اول در داربست نشان دهندهی افزایش جذب در روزهای اول بود. این افزایش جذب تا روز پنجم ادامه یافت از روز پنجم تا روز 30 با تخریب داربست، میزان جذب روند کاهشی داشت. دادهها نشان میدهد تخریب پذیری و جذب آب از روز 15 تا 25 ثابت باقی مانده است.
کاهش وزن داربست: درصد کاهش وزن در روزهای پنجم و دهم در حد صفر بود ولی از روز دهم تا پایان روز 30 نرخ تخریب افزایش یافت. در روز دهم با ورود کامل PBS درون بافت مثانه، تخریب داربست افزایش یافت. بررسی دادهها نشان داد که حد اکثر 16 درصد از وزن داربست پس از 30 روز کاهش مییابد (نمودار2).
ارزیابی داربست سلولزدایی شده از مثانه گوسفند
بافت مثانه ی گوسفند با روش ترکیبی (شیمیایی و فیزیکی) سلولزدایی شد و و قطعات داربست سلولزدایی شده بعد از مرحله خشک کردن در قالب های پارفین قرار گرفت و برای اثبات درست بودن روش سلولزدایی رنگ آمیزی ائوزین-هماتوکسیلین شد و مورد ارزیابی قرار گرفت که سلول و هسته در سطح داربست وجود نداشت (شکل 4).
|
A |
|
B |
شکل 4: تصویر میکروسکوپ نوری از داربست مثانه: A)داربست سلول زدایی شده بافت مثانهB ) مثانه قبل از سلول زدایی
بحث
مهمترین گام در مهندسی بافت ، انتخاب بیومواد مناسب برای ساخت داربست است (18). داربست مطلوب الگویی برای بازسازی بافت است و نقش کلیدی در شکلگیری ساختار نهایی بافت مهندسی شده و عملکرد نهایی آن برعهده دارد (19). بیومواد مورد استفاده در داربست باید از چسبندگی، رشد وتکثیر سلولی، هم در In vivo و هم در شرایط Invitroحمایت بهعمل آورند (20). Ami go Nو همکاران در مطالعهای نشان دادند، داربستهای ماتریکس مثانه خوک برای ترمیم پریکارد ، ویژگیهای مناسبی دارد و همچنین باعث بازگرداندن خصوصیات بافتی میشود که میتواند به کاهش چسبندگی بعد از عمل و جلوگیری از عوارض مرتبط با آن کمک کند (21).Sabetkish S و همکاران در مطالعهای توانستند با حفظ ساختار ماتریکس سلولی و حذف سلول در مثانه خرگوش، سلولزدایی را انجام دهند (22) داربستها باید چندین ویژگی ضروری نظیر زیست سازگاری، زیست تخریبپذیری و فعالیت زیستی را داشته باشند. در این مطالعه تهیه داربست مثانه با روش ترکیبی (فیزیکی، شیمیایی) و بررسی ویژگیهای مکانیکی آن و زیست سازگاری سلول بنیادی بر روی آن مورد ارزیابی قرار گرفت. تصاویر حاصل از سلولهای کشت شده بر روی داربست نشان دهندهی این است که داربست مثانه دارای منافذ مناسب و چسبندگی خوب برای اتصال و رشد سلول در سطح آن میباشد. نمودارهای حاصل از تست MTT در روزهای مختلف هم اشاره به شرایط زیستی مناسب سلولها در سطح داربستها را دارد بهطوریکه از روز سوم تا روز هفتم رشد سلولها در حال افزایش میباشد. 1/0 درصد SDS ثابت یک عامل بسیار موثر سلولزدایی بافت مثانه با حداقل اثرات بر سفتی، بهوسیله مدول یانگ نشان داده شد تعدادی از تکنیکها برای استریلاسیون ترمینال از جمله اشعه گاما، اکسید اتیلن، گلیسیرین وPAA مورد بررسی قرار گرفته است. راه حل PAA 1/0 درصد یک عامل موثر برای استریل کردن بهاندازه کافی ماتریکس مثانه گوسفند سلولزدایی شده است، بدون داشتن یک اثر مضر بر روی خواص مکانیکی داربست تجربه ما در این مطالعه و سایر مطالعات ما نشان میدهد که ضخامت بافت، تراکم و سلولزدایی ناقص احتمالا مانع نفوذ PAA به شکافهای ماتریس، و در نتیجه استریلاسیون ناکافی است بنابراین، این روش تنها برای ماتریس نسبتا نازک است که در آن آرایش کلاژن بیش از حد جمع و جور نیست، مناسب است. داربست ماتریکس مثانه گوسفند بهدست آمده در اثر پردازش با 1/0 درصد SDS بهدنبال sterilization با پراستیک اسید قادر به پشتیبانی از رشد سلولهای مثانه انسان بود. هیچ شواهدی از سمیت سلولی در آزمایش پیدا نشده است. در واقع تکثیر سلولهای بنیادی مغز استخوان نشان دهنده حضور فاکتورهای رشد میباشد. مورفولوژی داربست بدون سلول و دارای سلول بهوسیله میکروسکوپ الکترونی مورد بررسی قرار گرفت. داربست مثانه بعد از سلولزدایی بهروش ترکیبی (فیزیکی، شیمیایی) و قرارگرفتن در (1/0 درصد) سدیم دودسیل سولفات و پراستیک اسید (1/0 درصد) مورد بررسی قرار گرفت که نشان دهندهی سطوح متخلخل با منافذ مرتبط بههم بود. بنابراین میتوان نتیجه گرفت روش ترکیبی (فیزیکی، شیمیایی) و سترونسازی با سدیم دودسیل سولفات و پراستیک اسید مطلوب بوده و منجر به رشد و تکثیر سلولها شده است. دستیابی به چنین مقدار از تخلخل در بحث مهندسی بافت ضروری است زیرا این مقدار تخلخل باعث میشود که سلولها بهطور یکنواخت در سراسر سطح داربست پخش شود. در بررسی طیف سنجی FTIR داربست مثانه فاقد سلول و حاوی سلول تمایز یافته، سهم اصلی پیکهای جذبی مربوط به پروتئینها در حدود 3000، 2930، 2925، 2850، 1740 و 1450 cm-1 می باشد. و پیکهای جذبی در حدود 1236 و 1080 مربوط به فسفاتهای متقارن و نامتقارن میباشد. پیکهای جذبی مشاهده شده در حدود 1030 و 1200 cm-1 مربوط به کشش ارتعاشات C-OH کربو هیدارت کلاژن و CN ستون فقرات کلاژن و CH2تکان ارتعاشات زنجیرههای جانبی کلاژن می باشد. پیک جذبی در 1236 و1080 مربوط به PO2 (اسید نوکلئیک) و پیکهای جذبی در 2925 و2850 مربوط به کشش ارتعاشات (CH2 ,CH3) فسفو لیپیدها میباشد. پیکهای جذبی مربوط به (3000 تا 3500) مربوط به N-H و پیک جذبی (1650تا 1660 ) مربوط به آمید 1 و پیک (1540 تا 1550) مربوط به آمید 2 میباشد.پیک جذبی نزدیک به 1745 مربوط به C=O و پیک جذبی در محدوده (570-1100) مربوط به (PO4) میباشد.
نتیجهگیری
از یافتههای مطالعه حاضر میتوان نتیجه گرفت که داربست تهیه شده از مثانه گوسفند فاقد سلول دارای شرایط لازم برای پذیرش و سپس رشد و تکثیر سلولهای بنیادی مزانشیم بهدست آمده از مغز استخوان موش صحرایی میباشد. با توجه به اینکه داربست مثانه یک داربست طبیعی است امید میرود که در آینده بتوان در کاربردهای پزشکی از آن استفاده کرد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان این مقاله از حمایت مالی دانشگاه محقق اردبیلی و دانشگاه علوم پزشکی آزاد اردبیل قدردانی میکنند.
)