آمنه اسدی؛ منیره چنیانی؛ مهرداد لاهوتی
چکیده
هدف: نانوذرات به دلیل ویژگیهای فیزیکوشیمیایی ویژه خود که آنها را قادر میسازد بهعنوان محرک رشد گیاه عمل کنند، نسبت به اشکال معمولی عنصر برتر میسازد. تحقیقات اخیر بر روی نانوذرات بیانگر هم اثرات مثبت و هم اثرات منفی این ذرات است. نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم (TiO2 NPs ) در مقادیر زیاد در سراسر جهان برای اهداف مختلف بررسی میشود. ...
بیشتر
هدف: نانوذرات به دلیل ویژگیهای فیزیکوشیمیایی ویژه خود که آنها را قادر میسازد بهعنوان محرک رشد گیاه عمل کنند، نسبت به اشکال معمولی عنصر برتر میسازد. تحقیقات اخیر بر روی نانوذرات بیانگر هم اثرات مثبت و هم اثرات منفی این ذرات است. نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم (TiO2 NPs ) در مقادیر زیاد در سراسر جهان برای اهداف مختلف بررسی میشود. این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیرنانوذرات دیاکسیدتیتانیوم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی و القای سیستم آنتیاکسیدانی دو گونه مرزنجوش مدیترانهای (Origanum vulgare L.) و مرزنجوش اروپایی (Origanum majorana L.)، درقالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار صورت گرفت. مواد و روشها: اندامهوایی گیاهان دو ماهه پرورش داده شده در شرایط گلخانه، با غلظتهای 10، 60 و 120 میلیگرم درلیتر نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم محلولپاشی شدند. برای گیاهان شاهد، تیمار با آبمقطر صورت گرفت. سنجش روند تغییرات رنگیزههای فتوسنتزی، میزان مالوندیآلدئید، پرولین و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی در نمونههای جمعآوری شده انجام شد.نتایج: مقایسة میانگین دادهها نشان دادکه غظت 60 میلیگرم درلیتر نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم، موجب بیشترین میزان کلروفیل a، کلروفیل کل و کاروتنوئیدهای هر دو گونه مرزنجوش شد. ولی بیشترین میزان کلروفیل b مرزنجوش اروپایی، در تیمار 120 میلیگرم درلیتر نانوذرات مشاهده گردید. شایان ذکر است که تاثیر منفی غلظت120 میلیگرم درلیتر نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم بر سیستم غشایی دو گونه از لحاظ آماری معنیدار و قابلتوجه بود که میتواند اشاره به نشت الکترولیتها داشته باشد. هر چند افزایش غلظت نانوذراتدیاکسیدتیتانیوم، موجب مقادیر پایین میزان مالوندیآلدئید گونه مدیترانهای در مقایسه با گونه اروپایی شد؛ اما سطح پرولین مرزنجوش مدیترانهای به شدت افزایش یافت. بیشترین میزان فعالیت اکثر آنزیمهای آنتیاکسیدان (گایاکولپراکسیداز،آسکورباتپراکسیداز، پلیفنلاکسیداز، سوپراکسیددیسموتازوگلوتاتیون اس-ترانسفراز) نوع مدیترانهای، در غلظت 60 میلیگرم درلیتر تیمار مشاهده شد؛ اما فعالیت کاتالاز گونه مدیترانهای نسبت به گونه اروپایی خود بهطور قابلتوجهی پایین بود.نتیجهگیری: مجموعه نتایج این تحقیق نشان می دهد که تیمار 60 میلیگرم درلیتر نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم باعث بهبود ویژگیهای فیزیولوژیکی گیاه دارویی مرزنجوش از جمله افزایش رنگیزههای فتوسنتزی و بهدنبال آن سرعت فتوسنتز و افزایش زیستتوده گیاه میشود. قابل ذکر است که سطوح بالاتر از غلظت بهینه نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم میتواند منجر به افزایش سطوح گونههایکنشگراکسیژن و انفجار اکسیداتیو شود که منجر به کاهش عملکرد گیاه میشود. بنابراین، پاسخ گیاه به نانوذرات به طور قابلتوجهی به غلظت و زمان کاربرد، و همچنین اندازه، شکل و عملکرد سطحی ذرات وابسته است. در نهایت مرزنجوش مدیترانهای بهدلیل فعالیت بیشتر آنزیمهای آنتیاکسیدانی در شرایط تیمار با نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم بهعنوان گونه گیاهی موفقتر معرفی میگردد.
